Wednesday, October 7, 2009

गुरू-शिष्य परंपरा.कॉम -

आपल्याकडे गुरू-शिष्य परंपरेला फार महत्व आहे. एखादी कला, विद्या शिकायची असल्यास गुरू लागतोच. गुरूविण कोण दाखविल वाट? असे म्हटलेच आहे. नुसती पुस्तके वाचून किंवा कुणाचे पाहून विद्या मिळवता येत नाही. नाहीतर सगळ्या शॆक्षणिक संस्था बंद पडल्या असत्या. एकलव्य असतो पण एखादाच.

या सगळ्यावर एक चांगला उपाय आता इंटरनेट ने दिला आहे. पाश्चात्य देशात बर्‍याच कॉलेजेस मध्ये अभ्यासाच्या नोटस इंटर नेट वर फार पूर्वीपासून उपलब्ध आहेत. परिक्षा सुद्धा ऒनलाइन देण्याची सोय असते. घरी बसून, नोकरी सांभाळून तुम्ही अभ्यास करू शकता. ड्रायव्हिंग चे कष्ट, त्रास व ताण वाचतो. पेट्रोल बचत होते ती वेगळीच.

काही दिवसापूर्वी पुण्यातल्या पेपर मध्ये या डिस्टन्स लर्निंग बद्दल माहिती आली होती. अगदी खेड्यातल्या मुलांना या गोष्टीचा फायदा होइल हे दाखवून दिले होते. अशा शिक्षणासाठी बर्‍याच माहितीपूर्ण साइट्स ही लोकांनी बनवल्या आहेत. या डिस्ट्न्स लर्निंग साठी एक कॉम्प्युटर, इंटरनेट व वेब कॅम ची गरज आहे. वीज पुरवठा चांगला असणे आवश्यक आहे.

आता ग्लोबलायझेशनमुळे मंडळी जगभर पसरली आहेत. बाहेर देशात तिथल्या कला (आणि बरेच काही) शिकता येतात पण शेवटी जेव्हा आपल्या कडील (इंडिअन) एखादी गोष्ट शिकायची म्हटले की प्रश्न पडतो. साधारण मोठ्या शहरात गाणे, नृत्य व वादन याचे क्लास असतात पण बर्‍याच वेळा राहते घर व क्लासची जागा लांब असते. ड्रायव्हिंग मध्ये फार वेळ जातो. आता ब्लूमिंग्टन सारखे छोटे गाव असले तर हा प्रश्न फारसा येत नाही. बर्‍याच घरात आई व वडील दोघेही नोकरी करतात त्यामुळे घर, नोकरी व शाळेचा अभ्यास संभाळून मुलांचे क्लासेस संभाळणे फार अवघड जाते. वीक एण्ड त्यात जातो.

आजकाल इंटरनेट चा वापर करून गाणे, पेटी/कुठलेही वाद्य व नृत्य शिकता येते. तुम्हाला त्या त्या विषयातले नामवंत मार्गदर्शक मिळतात. आणि वन ऑन वन ट्रेनिंग मिळते. अजून काय पाहिजे? आता यात थोडे ड्रॉबॅक्स येतात पण ते हळूहळू कमी होत आहेत. गाणे शिकणे सोपे आहे कारण त्यात मेनली आवाज ऎकू येणे महत्वाचे असते. समोरची व्यक्ती दिसली नाही तरी चालते त्यामुळे वेब कॅम हा एक फॅक्टर कमी होतो. थोडासा लॅग येउ शकतो पण त्याची सवय होते. भारतात बर्‍याच वेळा वीज जाणे, नेट मध्ये व्यत्यय हे प्रॉब्लेम्स येउ शकतात पण ते हळूह्ळू कमी होत आहेत. इंटरनेट स्पीड कधी मॅच होत नाही. हे सगळे अधून मधून उदभवणारे प्रश्न असतात. शिकणारा व शिकवणारा यांच्या मध्ये ते अडथळा ठरू शकत नाहीत कारण त्यांना मनापासून शिकायचे असते.

या सगळ्या गोष्टी शिकतान अजून एक गोष्ट लक्षात घ्यावी लागते ती म्हणजे वेळेचे गणित. भारत व अमेरिका, मिडल इस्ट, जपान, ऑस्ट्रेलिया या सगळ्या ठिकाणच्या वेळा व टाइम झोन लक्षात घ्यावे लागतात. एका ठिकाणी सकाळ तर दुसरीकडे संध्याकाळ तर तिसरीकडे अजून वेगळी वेळ. या वेळेनुसार क्लासची वेळ ठरवावी लागते. आमच्या घरात माझी मुलगी व नवरा दोघेजण या सोईचा उपयोग करून आपापले छंद जोपासत आहेत.

काही दिवसांनी एअरपोर्ट वर जशी वेगवेगळी घड्याळे लावलेली असतात तशी भारतातल्या क्लासमध्ये लावावी लागतील आणि एकाच ठिकाणाहून जगभरातली लोक आपल्याला हवी ती कला भारतातल्या गुरूंकडून शिकू शकतील. हा दिवस फार दूर नाही. यालाच गुरू-शिष्य-परंपरा डॉट कॉम म्हणायला हरकत नाही असे वाटते.

5 comments:

साधक said...

आता तुम्ही इंटरनेट्वर शौनक अभिषेकी, हेमंत पेंडसे, राहुल देशपांडे अशा नामवंत कलाकारांकडून गाणे शिकु शकता.

http://www.shadja.com/

तबला पं विजय घाटे.

MAdhuri said...

I know. Ajunhi baryach lokani suru kele ahe. Amchyakade sadharan 9-10 mahinyapurvi suruwat zali...pahile pahile students

Vinita said...

Tujhya ghari navra ani mulgi doghahee appaple chhand jopaastat asa tu lihilays. Kai kai chhand ani tey kase jopastaat>

MAdhuri said...

Kathak an Harmonium online shiktat Punyahun

Vinita said...

are wa sundarach. Mala hey kharach mahiti nhavta. Pahilyandach aikla. Ajoon asle kasle kasle classes aahet?